Mình vừa được trải nghiệm iPhone 16e trong gần 2 tuần nên muốn viết một bài chia sẻ với anh em về trải nghiệm cũng như những gì mình nghĩ về Apple và iPhone của họ.

Thật ra từ lúc râm ran tin đồn về iPhone 16e, mình có nghĩ tới việc mua sản phẩm này về dùng vì nhỏ, gọn nhẹ. Tuy nhiên khi cầm trên tay chiếc điện thoại này lần đầu tiên mình cũng không khỏi kiểu: ừa, thôi cũng không có gì đặc biệt và mình đã thật sự nghĩ: có gì để review, cũng là iPhone thôi mà.

Thật ra suy nghĩ đó mình nghĩ hàm chứa cả điểm tích cực lẫn tiêu cực. Rõ ràng, trong những năm gần đây, Apple đưa ra những cải tiến nhỏ giọt, hoặc nếu có, thì cũng có vẻ vô ích: Action Button, Camera button, v.v. Nếu xét về sự đổi mới tường minh, thì Apple thua xa mấy hãng điện thoại khác. Còn nếu nhìn lạc quan một chút, thì rõ ràng iPhone giờ đây đã trở thành một sản phẩm quen thuộc trong cuộc sống mỗi người, bình thường tới mức chỉ cầm lên là xài, có gì đặc biệt đâu để review.

Trên thực tế, trải nghiệm với iPhone 16e cũng khiến mình nhận ra một số điều nhất định về Apple và cũng muốn chia sẻ với anh em trong bài viết này luôn.

Ngoại hình nhỏ gọn, cảm giác cầm nắm thoải mái

Nói về trải nghiệm cầm nắm trước. Phiên bản mình sử dụng là bản màu trắng và cảm anh em sẽ thấy đầu tiên là 16e thật sự rất nhẹ, gần giống như lúc mình cầm Galaxy S25. Mặt lưng của 16e được làm nhám khiến việc chạm hay vuốt vào tạo ra một sự ma sát thân thiện. Bên cạnh đó, cạnh hông của máy được làm bằng khung nhôm, mịn và mát tay. Đồng thời kích thước nhỏ của 16e khiến anh em dễ dàng sử dụng nó trên một tay. Ngoài ra, nói về việc hoàn thiện một chút thì bản 16e này chắc giống iPhone các phiên bản cũ như iPhone 13, iPhone 14 khi cạnh hông không vát cong về phía hai bên, thay vào đó, nó được làm khá vuông và điều nay sẽ làm giảm đi sự mềm mại dành cho thiết bị này.

Cạnh bên với nút Action Button, tăng giảm âm lượng

Và nút nguồn

Tuy nhiên, màu trắng mờ mà Apple mà cho mặt lưng của iPhone 16e, dù không sang trọng bằng 16, 16 Pro hay 16 Pro Max, nhưng nó vẫn đẹp, vẫn đảm bảo thiết bị mang một vẻ đẹp sang trọng và tạo ra ấn tượng thị giác rất tốt. Mình hay nói vui rằng Apple cho dù có làm sản phẩm cho phân khúc giá rẻ thì nó vẫn sẽ đẹp, vẫn sẽ sang: rẻ nhưng sang đó.

Mặt lưng hơi nhám, kết hợp với màu trắng vẫn với phong cách sang trọng của Apple

Thật ra, ban đầu cầm lên và sử dụng một hai bữa thì mình thấy bình thường. Tuy nhiên sau khi sử dụng vài bữa thì mình thấy quen với thiết kế này, với sự gọn nhẹ mà Apple trang bị cho iPhone 16e. Bên cạnh đó, iPhone 16e cũng được trang bị màn hình OLED Super Retina XDR 6.1 inch, độ sáng 1200 nits với khả năng hiển thị vẫn sắc nét, vẫn ổn để đọc tin, coi phim YouTube, Apple TV. Điểm đáng buồn, là thay vì được trang bị Dynamic Island thì 16e chỉ có thiết kế tai thỏ, viền màn hình dày hơn hẳn so với các thiết bị khác, đồng nghĩa với việc nó trông kém sexy hơn. Và điểm trừ rất lớn với mình là tần số quét trên 16e chỉ có 60 Hz. Đang xài iPhone 15 Pro Max tần số quét mượt mà xong xuống 16e nó giựt giựt, mang lại một trải nghiệm khá khó chịu và không thoải mái.

Màn hình hiển thị đẹp, mà viền màn hình thì dày quá

Còn camera thì chắc anh em cũng biết qua tin tức và Mod Tú cũng đã có một bài viết chia sẻ về trải nghiệm với Camera rồi, anh em có thể tham khảo ở đây.

Chip C1: cải tiến mới mà Apple mang lại

Một trong những điểm khác biệt khác mà mình muốn nói tới là 16e được trang bị chip Apple C1 tự thiết kế để thay thế Qualcomm. Theo Apple đánh giá thì với chip C1 này, máy sẽ có hiệu quả năng lượng tốt hơn, hỗ trợ 5G nhưng không có mmWave. Mình có test thử tốc độ mạng của 16e, và Galaxy S25 Ultra, đều cùng là sim phụ thì tốc độ mạng của 16e đều nhỉnh hơn Galaxy S25 Ultra.

Mình test thử tốc độ mạng giữa iPhone 16e và S25 Ultra tại nhà

Ngoài ra, trong quá trình sử dụng, iPhone 16e của mình chỉ lên được 4G và khi tìm hiểu thử thì mình mới biết là sim phụ của Viettel không hỗ trợ 5G. Còn về việc kết nối liệu có ổn định hơn, tiết kiệm pin hơn thì mình không biết một cách nào đó phù hợp để kiểm tra và chia sẻ với anh em. Tuy nhiên, thật sự thì thời lượng pin sử dụng trên thiết bị này khá ấn tượng. Mà thật ra, con chip này có lẽ là cái cải thiện mà Apple muốn nhấn mạnh tới. Trong cái quảng cáo mà Apple làm, hay được chiếu trên TV mỗi sáng mình coi, thì đó là một con hình nộm đang gọi điện thoại, với câu nói “I really want to talk”. Có lẽ đó là điều Apple muốn nhấn mạnh tới trên con 16e này và cho thấy sự cải thiện, dù sự cải tiến này có thể không hào nhoáng như mọi người kì vọng.

Một số trải nghiệm khác: bình thường với nhiều tính năng bị cắt

Nói về hai trải nghiệm chính rồi, mình nói về một số trải nghiệm khác. Đầu tiên, là trải nghiệm iOS quá đỗi bình thường, quen thuộc. Thật ra thì một lần nữa chắc chỉ biết nhấn mạnh rằng iPhone thì nó vẫn là iPhone, vẫn ổn định, dù hiển nhiên còn bugs, tới mức nhiều khi cũng không biết phải lấy cái gì ra review nữa, cứ cầm lên mà xài thôi. 16e cũng đi cùng với iOS 18, bản mình xài là 18.5 beta thì nó có đôi lúc nóng máy hơn bình thường một chút.

Máy có hiệu năng ổn, lại còn được trang bị con chip Apple A18 được kì vọng phục vụ các tác vụ AI. Mà thực tế thì mình dùng chủ yếu cho các tác vụ như lướt web, mạng xã hội, nhắn tin, đọc Apple News, hay coi Apple TV dù không đã như trên iPad. Với các tác vụ này, thời lượng pin của máy là khá tốt khi hơn 1.5 ngày mình mới phải sạc lại để sử dụng.

Apple Intelligence thì không mang giá trị gì lớn cho mình

iPhone 16e có hỗ trợ Apple Intelligence nhưng nói thiệt là mình không hứng thú gì với trí khôn của Apple cho lắm ở thời điểm hiện tại, mình hông sử dụng nó luôn vì mấy tính năng mà Apple giới thiệu cho trí khôn của họ không khiến mình thấy hiệu quả hay cần phải sử dụng.

Nhìn chung, đó là một trải nghiệm iOS hết sức bình thường, và đi kèm đó, ban đầu là rất nhiều điểm trừ. Ví dụ nha, màn hình thì không Always On Display, tần số thì 60Hz khiến trải nghiệm nó giựt giựt. Mình đảm bảo anh em đang quen 120 Hz xuống tới 60Hz là khựng, là nhiều khi quạo muốn “đập” con máy lận vì nó ảnh hưởng rõ ràng tơi trải nghiệm dùng. Chưa kể, viền màn hình dày, nó kém sang, tai thì vẫn tai thỏ.

Màn tai thỏ và viền màn hình khá dày

Rồi 16e lại không được trang bị MagSafe/Qi2, sạc không dây chậm hơn, Camera không có góc siêu rộng, hay không có nút Camera Control, dù nhiều mod đã lên bài là nút camera control này hơi vô dụng. Hoặc là mặt kính cũng không bền bằng Ceramic Shield mới nhất, mình thấy có một vài vết dăm. Đó, Apple cắt quá trời thứ, nhưng bán thì với cái mức giá cũng trên trời so với phân khúc giá rẻ dù nhìn vào những thông tin này, có cảm giác như Apple đang lấy các linh kiện cũ, ráp lại để vẽ ra một sản phẩm mới đem bán, bào iPhone triệt để.

Nhưng mà, iPhone 16e vẫn hợp lý và cũng sẽ có người mua thôi

Tuy nhiên, sau hai tuần sử dụng thì mình có một cách nhìn khác. Nó xuất phát từ việc mình nhanh chóng quen dùng iPhone 16e và nhiều khi bỏ quên luôn con 15 Pro Max qua một bên. Đứng ở góc độ thông số kỹ thuật, nếu nói thật lý tính thì iPhone 16e không phải là chiếc máy tốt nhất nếu anh em có điều kiện để trải nghiệm. Nhưng thực tế bản thân mình lại cho mình một cảm giác khác: nó đủ xài, gọn nhẹ, tiện lợi, và quan trọng là rất thoải mái.

Nhưng khi đặt bên iPhone 15 Pro Max thì nó vẫn đẹp theo một cách riêng

Đánh giá khách quan thì Apple thì vẫn là Apple thôi, vẫn rất biết cách làm ra những sản phẩm nhìn ngon lành, cảm giác cầm vào vẫn thấy “có gu”, kể cả trong phân khúc giá rẻ, kiểu như nghèo mà sang. Nhưng sang theo kiểu Apple: không nhất thiết phải dát vàng, nhưng vẫn tạo ra được cái cảm giác đây là một món đồ có “giá trị hình ảnh,” một thứ mà người dùng cầm nó lên và tự branding cho bản thân ở một mức độ nào đó. Apple không chỉ bán điện thoại, mình nghĩ họ bán luôn cả cảm giác sở hữu, gần như là một loại trang sức công nghệ. iPhone 16e thiếu nhiều thứ cao cấp, nhưng rồi người ta vẫn sẽ xuống tiền thôi. Vì đơn giản, nó là đồ Apple. Mà lại là đồ Apple rẻ nhất trong nhóm iPhone đời mới.

Một yếu tố khác là sau gần 2 tuần sử dụng, mình thấy 16e ổn, gọn nhẹ, đủ phục vụ công việc của mình từ nhu cầu giao tiếp, mạng xã hội, giải trí, thậm chí cả công việc lẫn email, tổng hợp tin, soạn bài. Trừ Apple Intelligence vô tri thì nó tốt, nó là một giải pháp vừa hiệu quả, vừa kinh tế về mặt lâu dài. Với mức giá rẻ hơn so với mấy anh em khác, những tác vụ cơ bản thì vẫn được đáp ứng một cách gọn ghẽ, tròn trịa. Mà nếu vậy thì không có lý do gì để Apple ngừng bán nó, hay người dùng không chọn nó cả. Trên thực tế, doanh số của iPhone 16e chiếm khoảng 7% doanh số của iPhone tại Mỹ hay đã giúp Apple vượt qua Samsung, trở thành hãng smartphone bán chạy nhất thế giới ở quý 1/2025 với 19% thị phần toàn cầu.

Biểu đồ Chuông Gaussian mình mô phỏng cách nhìn về nhóm đối tượng mà iPhone 16e hướng tới

Viết tới đây mình nghĩ tới một biểu đồ chắc anh em nào học xác suất thống kê xưa chắc biết, đó là biểu đồ hình chuông Gaussian. Ở hai cực của biểu đồ này là hai nhóm thiểu số: một bên là những người dùng chỉ cần một thiết bị rất cơ bản, chỉ để nghe gọi, nhắn tin, lướt web đơn giản; còn bên kia là nhóm yêu cầu cấu hình mạnh nhất, camera đỉnh cao, các tính năng AI tối tân, màn hình xịn nhất. Và ở giữa cái tháp hình chuông này sẽ là đại đa số: họ không cần một chiếc máy mạnh nhất nhưng cũng không chấp nhận những trải nghiệm quá tệ. Họ cần một chiếc iPhone ổn định, hiệu năng tốt, camera đủ ngon để chụp ảnh gia đình, thời lượng pin bền bỉ, và đặc biệt là được cập nhật iOS đầy đủ lâu dài. Họ quan tâm đến chất lượng sử dụng hàng ngày hơn là những tính năng đỉnh cao mà phần lớn thời gian có thể không dùng tới. Thực tế cũng cho thấy điều này qua nhiều thế hệ iPhone, khi các phiên bản thường lại chiếm phần lớn doanh số bán trên phạm vi toàn cầu. Điều này phản ánh chính xác phần tháp chuông nơi mà số đông lựa chọn dựa trên nhu cầu thực tế thay vì chạy đua công nghệ.

Thêm một điểm nữa mình nghĩ cũng đáng nói: 16e giống như một cột mốc tâm lý mà Apple cố tình đặt ra. Nó kém con 16 thường, rồi 16 Plus, rồi 16 Pro mỗi mức một chút xíu thôi. Kiểu như “thôi cố thêm tí nữa cho đáng” — chắc nhiều anh em cũng từng bị cái cảm giác đó. Cá nhân mình từng là nạn nhân của trò chơi tâm lý này, nên sau này rút kinh nghiệm: xác định ngay từ đầu là mua đúng phiên bản mình cần, khỏi phải lăn tăn suy nghĩ mệt đầu. Apple rất giỏi trong khoản gieo vào đầu người dùng cái ý niệm “thêm một chút nữa thôi,” và đây chính là một trong những chiêu kinh điển của họ để dẫn dắt hành vi mua sắm mà có lẽ anh em ai từng chọn mua iPhone cũng đã ít nhiều trải qua.

Nhìn rộng hơn một chút về sản phẩm của Apple những năm gần đây

Mình nghĩ, nói đi cũng phải nói lại cho công bằng với Apple. Nhiều anh em bảo Apple dạo này hết sáng tạo rồi, iPhone mỗi năm ra thêm tí xíu, chẳng có gì đột phá. Nhưng nếu nhìn kỹ thì họ vẫn âm thầm cải thiện từng chút một, từ bên trong nội thất thiết bị đến các chi tiết trải nghiệm người dùng, chỉ là không phải lúc nào cũng hào nhoáng như mấy hãng Android khác. Những điểm như modem C1 tự thiết kế, chip A18 với Neural Engine thế hệ mới, camera quay 4K Dolby Vision, ghi âm âm thanh không gian, chống ồn gió bằng AI, tất cả đều là những nâng cấp âm thầm nhưng có ý nghĩa về mặt trải nghiệm, chứ không phải là những thứ hào nhoáng lấp lánh nhìn cái là thấy liền.

Ngoài ra, ở thời điểm hiện tại, iPhone vẫn là con gà đẻ trứng vàng của Apple khi chiếm khoảng hơn 50% tổng doanh thu của họ trong nhiều quý liền. Có những thời điểm con số này dao động từ 46% đến 58%, nhưng nhìn chung iPhone vẫn là trung tâm của cỗ máy kiếm tiền nhà Táo. Khi một sản phẩm chiếm tới nửa doanh thu như vậy, Apple đâu có lý do gì phải vội vàng tự tay phá bỏ nó. Họ có thể cứ tiếp tục tối ưu, kéo dài vòng đời iPhone, vắt kiệt hết giá trị trước khi đến lúc cần tự tay phá vỡ để làm mới cuộc chơi.

iPhone vẫn sẽ là con gà đẻ trứng, Apple vẫn sẽ tiếp tục bào tới lúc tung ra cú đấm mới thôi

Và nếu nhìn lại lịch sử của Apple, họ chưa bao giờ ngại xuống tay với chính con gà đẻ trứng vàng của mình khi thấy cần thiết. iTunes và iPod từng là con gà của Apple, nhưng rồi iPhone xuất hiện và đẩy iPod thành quá khứ, iPad từng làm giảm doanh số MacBook ở một số phân khúc, Apple Watch thì dần thay thế vai trò fitness tracker và đồng hồ truyền thống. Rõ ràng, Apple không vội vàng ra mắt sản phẩm mới mà luôn chờ đợi thời điểm chín muồi, đảm bảo sản phẩm đủ hoàn thiện để thực sự tạo ra sự đột phá trên thị trường.

Họ cũng có những sản phẩm mới nhưng thất bại, Newton, Vision Pro là một ví dụ nhưng với Apple, thất bại ở một vài dòng sản phẩm chưa phải là vấn đề lớn khi họ có tấm lưới tài chính quá vững để đứng dậy và thử lại. Tính đến cuối năm 2024, Apple nắm giữ khoảng 65,17 tỷ USD tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn, có thời điểm từng vượt mức 200 tỷ. Lượng tiền mặt dồi dào kiểu này giúp họ thoải mái đốt tiền thử nghiệm, đỡ phải chạy theo những cú hit ngắn hạn. Thậm chí những sản phẩm thất bại như Newton, AirPower, HomePod đời đầu, họ vẫn vượt qua, rút kinh nghiệm, rồi tiếp tục .........

Mình có đề cập ở trên là Apple đâu chỉ bán điện thoại, họ bán luôn một loại “trang sức công nghệ” cho từng phân khúc: từ cao cấp, trung cấp, tới bình dân. Với cách làm này, giờ đây iPhone đã giống như một món đồ gần như thiết yếu trong đời sống số của hàng tỉ người, kiểu như điện, nước, wifi vậy, thiếu nó là thấy trống trống, thiếu thiếu dù vẫn sống được. Đây là kiểu kiểu “quốc dân” giống như cụ Warren Buffett vẫn nói khi giữ Apple là khoản đầu tư lớn nhất của Berkshire Hathaway: một món tiêu dùng thiết yếu thời hiện đại, có sức hút bền vững, khả năng sinh lợi lâu dài và không phải một trào lưu ngắn hạn.

Vậy nên, nếu hỏi mình Apple còn sáng tạo không? Mình nghĩ là có. Chỉ là họ chọn cách sáng tạo bền vững, chậm mà chắc, đủ vững để không cần đua show off với thiên hạ — và đủ kiên nhẫn để chờ đến khi đúng lúc, rồi mới tung cú đánh lớn.