Năm ánh sáng, Đám mây Oort, con người đã quy đổi đơn vị thiên văn như thế nào?

15/06/2025 09:54
Năm ánh sáng, Đám mây Oort, con người đã quy đổi đơn vị thiên văn như thế nào?

Trong vũ trụ khoảng cách giữa các hành tinh, ngôi sao và thiên hà là vô cùng lớn, tới mức nó có thể vượt xa mọi tưởng tượng của chúng ta. Cho nên nếu chỉ dùng các đơn vị đo khoảng cách trên Trái Đất như dặm hay km thì sẽ rất bất tiện. Để khắc phục vấn đề thì Hiệp hội Thiên văn Quốc tế (IAU) đã đưa ra định nghĩa về đơn vị thiên văn (kí hiệu: AU) và năm ánh sáng (kí hiệu: ly). Trong đó 1 đơn vị thiên văn gần bằng khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, tức là 149.597.870 km (xấp xỉ 150 triệu km); còn năm ánh sáng là quãng đường mà ánh sáng đi trong chân không trong 1 năm, có nghĩa là 9,46 ngàn tỷ km.


Đơn vị thiên văn mặc dù rất lớn nhưng chỉ là thước đo dùng trong phạm vi Hệ Mặt Trời, trong khi một năm ánh sáng thì lớn gấp 63.241 AU. Chẳng hạn, từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương là khoảng từ 30-49 AU (khi nó nằm gần và xa Mặt trời nhất), nhưng đó chưa phải là chỗ Hệ Mặt Trời kết thúc. Đám mây Oort, một vùng bao gồm các thiên thể băng nhỏ, mới chính là “biên cương” của Hệ Mặt Trời và rìa ngoài của nó nằm cách Mặt Trời tới 100 ngàn AU!


Nếu so với năm ánh sáng thì từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương chỉ bằng 0,00077 ly và phải xét cả Đám mây Oort thì mới đạt 1,58 ly. Vậy là nhờ Đám mây này mà quy mô của Hệ Mặt Trời đã đủ vượt qua độ lớn của một năm ánh sáng. Khi xét một số thứ nằm ngoài Hệ Mặt Trời thì việc dùng năm ánh sáng sẽ khá đơn giản, ví dụ ngôi sao gần Trái đất nhất là Proxima Centauri (Cận Tinh) nằm cách Mặt Trời 4,25 năm ánh sáng. Nghĩa là từ rìa của Đám mây Oort, ta chỉ cần đi thêm 2,67 năm ánh sáng nữa thì sẽ tới đó - một quãng đường bằng chưa đầy 2 lần độ lớn của Hệ Mặt Trời. Nhưng cũng phải mất 80 ngàn năm để con người đến được Cận Tinh, nếu tàu vũ trụ có tốc độ 16 km/giây.


Giả sử chúng ta có một khu vườn rộng 10 mét và gán cho đó là khoảng cách từ Mặt trời đến Sao Diêm Vương, thì Đám mây Oort sẽ ở cách chúng ta 20,4 km. Còn Cận Tinh sẽ ở cách hơn 54 km. Quay quanh ngôi sao lùn đỏ này là Proxima b, một hành tinh từng được coi là lý tưởng cho sự sống. Nhưng vào năm 2018, Proxima b được đánh giá là rất khắc nghiệt do phải hứng chịu hàng loạt cơn bão từ Cận Tinh, bất chấp nó nằm trong vùng sống được quanh ngôi sao. Rõ ràng là Cận Tinh này “dữ dằn” hơn Mặt Trời nhiều.


Đi xa hơn chúng ta có Tinh vân Orion (Lạp Hộ), một vùng nằm gần Trái Đất có nhiều ngôi sao mới được hình thành từ bụi và khí, nằm cách chúng ta 1.344 năm ánh sáng. Nhưng khoảng cách đó vẫn chưa là gì so với quy mô Dải Ngân Hà của chúng ta, có đường kính khoảng 87,4 ngàn năm ánh sáng. Mặt Trời thuộc một nhánh hơi nằm ở giữa, nên từ Mặt Trời đi vào trung tâm Ngân Hà sẽ là 27 ngàn năm ánh sáng. Khi ra khỏi Ngân Hà, thì thiên hà xoắn ốc gần nhất là Andromeda (Tiên Nữ) ở cách Trái Đất 2,5 triệu năm ánh sáng. Dời ra hơn nữa, Thiên hà GN-z11 là thiên hà xa nhất từng được khám phá, đang ở cách chúng ta 32 tỷ năm ánh sáng.


Vậy nếu chúng ta coi 10 mét là "khoảng cách" từ Mặt Trời đến Sao Diêm Vương, thì “quãng đường” để đi tới Tinh vân Orion là 17,3 ngàn km (gần bằng đi từ cực bắc đến cực nam Trái đất) và đến trung tâm Ngân Hà là 348,4 ngàn km, tức là gần bằng khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng. Trong khi "quãng đường" để đi đến Thiên hà Tiên Nữ là 32,26 triệu km - bằng 60% khoảng cách từ Trái Đất đến Sao Hỏa (khi cả hai ở gần nhau nhất). Còn với Thiên hà GN-z11 thì tương đương với việc chúng ta đã đi trong Đám mây Oort.


Tin xem thêm

Điểm benchmark CPU của Apple M5 so với Apple M1 Ultra

CÔNG NGHỆ
20/10/2025 10:48

Điểm benchmark CPU của Apple M5 so với Apple M1 Ultra

iQOO 15 sẽ ra mắt vào 18h tối nay tại thị trường nội địa Trung

CÔNG NGHỆ
20/10/2025 10:46

iQOO 15 sẽ ra mắt vào 18h tối nay tại thị trường nội địa Trung

Bên trong iPhone 17 Pro

CÔNG NGHỆ
19/10/2025 08:56

Bên trong iPhone 17 Pro

AirPods Pro 3: To hơn, cấn tai hơn, hy sinh cảm giác đeo để có cách âm mạnh hơn

CÔNG NGHỆ
19/10/2025 08:56

AirPods Pro 3: To hơn, cấn tai hơn, hy sinh cảm giác đeo để có cách âm mạnh hơn

Chiếc ốp lưng iPhone gần 3kg giúp anh em giảm thời gian sử dụng điện thoại

CÔNG NGHỆ
18/10/2025 17:14

6 Pound Phone Case: Chiếc ốp lưng iPhone gần 3kg giúp anh em giảm thời gian sử dụng điện thoại

Review chi tiết quạt DC Lumias F08 Pro

CÔNG NGHỆ
18/10/2025 17:12

Review chi tiết quạt DC Lumias F08 Pro

iPhone Fold có thể bị lùi ra mắt đến năm 2027 vì vấn đề bản lề

CÔNG NGHỆ
18/10/2025 17:12

iPhone Fold có thể bị lùi ra mắt đến năm 2027 vì vấn đề bản lề

Cơn say “vibe coding” dần tan: Khi lập trình bằng AI bộc lộ nhiều vấn đề

CÔNG NGHỆ
17/10/2025 11:21

Cơn say “vibe coding” dần tan: Khi lập trình bằng AI bộc lộ nhiều vấn đề

REDMI K90 Pro Max ra mắt chính thức vào ngày 23/10/2025!

CÔNG NGHỆ
17/10/2025 11:20

REDMI K90 Pro Max ra mắt chính thức vào 19h ngày 23/10/2025